น้องหมีสวัสดีครับ

หนังสือเร่ืองน้องหมีสวัสดีครับเป็นหนังสือภาพ สําหรับเด็กที่สื่อสารกับเด็กเล็ก เป็นอย่างดีถ้าให้ผู้ใหญ่อ่านหนังสือเล่มนี้ ก็อาจรู้สึกว่าไม่เห็นมีอะไรน่าสนุกเลยสักนิดแต่สำหรับเด็กเล็กๆแล้ว หนังสือเล่มน้ีมีเรื่องราวที่น่าต่ืนเต้น มีภาพที่สนุกและจบลงอย่างอบอุ่น

ทีนี้ เราพิจารณาดูกันให้ละเอียดว่าในหนังสือเรื่อง น้องหมีสวัสดีครับมีอะไรที่ทำให้เด็กเล็กๆรู้สึกสนุกบ้าง

เริ่มเรื่องตัังแต่ภาพบนหน้าปก น้องหมีกำลังจ้องมองดูมดบนพื้นประกอบชื่อเรื่อง“น้องหมีสวัสดีครับ”เมื่ออ่านประโยคให้ฟังแล้วให้เด็กๆได้ดูภาพหรืออาจจะชักชวนให้เขายกมือสวัสดี เป็นการสอนให้รู้จักการไหว้ไปด้วย และเมื่อเปิดหนังสือหน้าต่อๆไป ก็ชักชวนให้ยกมือไหว้ พร้อมกับพูดคำว่า “สวัสดี”

เปิดหน้าต่อมา เป็นภาพน้องหมีมองดูผีเสื้อ แม้ไม่มีคำวา่ “ผีเสื้อ”แต่เด็กๆก็จะเร่ิมเรียนรู้ว่าน้องหมีกําลังสวัสดีผีเสื้อ ในภาพผีเสื้อทําท่าเหมือนขยับปีก คล้ายกับจะ กล่าว“สวัสดี”ตอบน้องหมี

ภาพน้ี น้องหมีมองดูดอกไม้ และมีคําบรรยายว่า “สวัสดีครับ คณุดอกไม้” แม้ในภาพจะมีเพียงดอกไม้และน้องหมี แต่หากเปิดย้อนกลับไปที่หน้าปกรอง เป็นภาพผีเสื้อ กำลังบิน ทั้งผีเสื้อและดอกไม้นี้เป็นข้อมูลที่เชื่อมโยงกันและกันเมื่อเด็กๆได้ดูหนังสือเล่มนี้ในครั้งต่อๆมา ก็จะเริ่มเข้าใจ และรู้จักการเชื่อมโยงเรื่องราวเข้าด้วยกัน อันจะเป็นการเพิ่มพูนประสบการณ์การความรู้ผ่านความสนุก

น้องหมีเงยหน้าขึ้นมองนกกระจอกบนต้นไม้ มีคำบรรยาย “สวัสดีครับ คุณนกกระจอก” พร้อมๆกับคุณนกกระจอกสองตัวค้อมหัวลงมา ทําท่าเหมือนสวัสดีตอบน้อง หมี และหน้าต่อมา...น้องหมีสวัสดีครับคณุแมว จากหน้าน้ี เราเริ่มเห็นความเคลื่อนไหวอย่างชัดเจน เห็นได้ว่าน้องหมีเป็นผู้เดินเรื่อง พบเจอตัวละครต่างๆ ซ่ึงตัวละครเหล่านี้ต่างก็มี ภารกิจของตัวเอง บางตัวก็สนใจน้องหมีบางตัวก็ไม่ได้สนใจเลย เช่นแมวในภาพ ไม่ได้เหลียวมองน้องหมที่กำลังทักทายมันเลย เพราะมันวิ่งผ่านไปอย่างรวดเร็ว ขณะเดียวกันนกกระจอก สองตัวก็บินแตกกระเจิง

เปิดหนังสือหน้าต่อไป หมาตัวหนึ่งกําาลังวิ่งไล่ตามมา น้องหมีพูดวา่ “สวัสดีครับ คุณหมา” แต่คุณหมาก็ไม่ได้สนใจ น้องหมีเลย มันมีภารกิจที่ต้องทํา คือ กําลังวิ่งไล่แมวอยู่

ในหนังสือที่มีคำน้อย มีภาพน้อยๆเล่มนี้แต่กลับเล่าเรื่องได้มากมาย เม่ือวิเคราะห์อย่างละเอียดแล้วเราจะพบว่าใน น้องหมสวัสดีครับมีเรื่องราวอยู่มากกวา่ตัวหนังสือที่เราอ่านให้เด็กฟังขณะที่เด็กๆมองดูภาพ และได้ยินเสียงอ่านไปด้วย ภาพและเรื่องราวจะถูกปะติดปะต่อกันเป็นภาพเคลื่อนไหวในหัวของเด็กคล้ายการได้ดูภาพยนตร์

ในหนังสือภาพสำหรับเด็กที่ดี นอกจากจะมีวิธีเล่าเร่ืองที่สนุก ภาพที่ให้เรื่องราวแล้ว ความรักความอบอุ่นในหนังสือ ภาพสำหรับเด็กเล็ก ก็เป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะประสบการณ์ของเด็กเล็กนั้น ส่วนใหญ่เป็นประสบการณ์ที่ได้รับจากพ่อแม่  ผู้คนที่อยู่แวดล้อมใกล้ชิดในเรื่องนี้ก็เช่นกันเมื่อน้องหมีทักทายสวัสดีใครต่อใครมาแล้วมากมายตั้งแต่ตัวท่ีเล็ก กระจิ๊ดริดเท่ามด จนถึงสัตว์ตัวโตอย่างคณุฮิปโปส่งหนังสือพิมพ์ ถึงเวลาที่น้องหมีต้องกลับบ้าน ภาพก็ปรากฏคุณแม่อุ้มน้องหมี ขั้นหอมแก้มแสดงความรัก

เมื่อมาถึงภาพจบ น้องหมีวิ่งผละจากแม่เด็กๆท่ีดูหนังสืออยู่จะเร่ิมฝึกคาดเดาเหตุการณ์ว่าจากคุณแม่น้องหมีต้องวิ่งมาหา....คุณพ่ออย่างแน่นอน และเมื่อเด็กๆ สามารถคาดเดาเรื่องได้ถูกต้อง ก็ยิ่งส่งผลให้พวกเขาเกิด ความมั่นใจ รู้สึกสนุกและชื่นชอบในสิ่งท่ีตัวเองได้ทําซึ่งเป็นผลให้เด็กเกิดความอยากที่จะทำซ้ำๆ เป็นคําตอบว่าทำ ไมเด็กจงึ ชอบฟังนิทานเรื่องเดิมซ้ําแล้วซ้ําอีกหลายๆรอบจนคนอ่านคนเล่าที่เป็นผู้ใหญ่นั้นเบื่อแสนเบื่อ แต่ผู้เขียนแนะนําว่า ถึงแม้จะเบื่อแสนเบื่ออย่างไรก็ต้องอดทน เพราะช่วงเวลา ที่เด็กๆเรียกร้องต้องการเรานั้นสั้นเพียงไม่กี่ปี ต่อจากน้ัน พวกเขากจ็ะเป็นตัวของตัวเองและต้องการพ่อแม่ผ้ใูหญ่น้อยลง

จากหนังสือเด็กที่นำเสนออย่างง่ายๆ มีภาพน้อยคําน้อยเพียงเรื่องเดียวน้ี เราจะเห็นว่าเด็กได้รับสาระมาก เท่ากับหรือมากกว่าที่ผู้เขียนต้องการจะสื่อดังนั้นหากคณุพ่อคุณแม่ผู้ใหญ่พ่ีป้าน้าอาท่ีกำลังเลือกหนังสือสักเล่มให้ ลูกหลาน จึงจำเป็นต้องพิจารณาดูอย่างละเอียด อย่าตัดสินใจซื้อเพียงเพราะวา่ หนังสือเล่มน้ันมีตัวหนังสือเยอะดี หรือมีภาพเยอะดีแถมยังสีสดอีกด้วย เพราะหนังสือที่ีภาพ เยอะสีสดจัด หรือตัว หนังสือเยอะอาจจะไม่ได้ช่วยเด็กๆรู้สึกสนุก

ดังที่เขียนไว้แล้วข้างต้นว่า การอ่านหนังสือให้เด็กๆ ฟังนั้นไม่ใช่คำตอบที่สมบูรณ์ในการส่งเสริมการเรียนรู้ของ บรรดาเด็กๆ แต่ควรพ่วงเอากิจกรรมเท่ียวเล่นสนุกเข้าไป ด้วย จะช่วยเรื่องการเรียนรู้สำหรับลูกหลานของเราใน ขอบข่ายที่ลึกและกว้างขึ้น

เมื่ออ่านเรื่องน้องหมีสวัสดีครับจบแล้ว กิจกรรม การเรียนรู้สำหรับเด็กเล็กที่ง่ายที่สุดคือการพาเขาออกเดินดูมดดูดอกไม้ ดูนกรอบๆบ้าน แล้วชี้ชวนคุยเพื่อเชื่อมโยง ข้อมูลจากหนังสือ (แม้เด็กๆอาจจะยังพูดเป็นประโยคไม่ได้ แต่สามารถเข้าใจประโยคสั้นๆท่ีผู้ใหญ่พูดได้แล้ว) เพียงแค่การออกเดินรอบบ้าน ก็คือเป็นการได้เท่ียว ได้เล่นแล้วสำหรับเด็กเล็กๆ เป็นการเปิดโอกาสให้พวกเขาได้รู้จักนำประสบการณ์จากหนังสือออกมาใช้อย่างเพลิดเพลินและมีประสิทธิภาพ

ผู้ใหญ่บางคนอาจรู้สึกไม่มั่นใจว่า เด็กๆจะชอบหนังสือเล่มนี้หรือไม่ เพราะด้วยตัวอักษรเพียงหน้าละประโยคสั้นๆ ซ้ำยังเป็นประโยคเดิมๆคือน้องหมีสวัสดีครับ... น้องหมีสวัสดีครับ...จนจบเรื่อง กลัวว่าเด็กๆจะเบื่อจึงต้องพยายามเล่าเรื่อง ใหม่โดยเพิ่มเติมเรื่องราว เพิ่มประโยคเข้าไป ซึ่งวิธีนี้จะเป็นการลดทอนพลังของหนังสือภาพสำหรับเด็ก ลงไปอย่างน่าเสียดาย สำหรับน้องหมีสวัสดีครับ ควรใช้วิธีอ่านตามตัวหนังสือให้เด็กฟัง โดยอาจจะใช้การลงเสียงหนักเสียงเบา ใช้จังหวะการอ่านช้า อ่านเร็วหรือหยุดเพื่อเว้นจังหวะ จะดีกว่า เช่น

สวัสดีครับคุณ(หยุดนิดหนึ่ง)นกกระจอก(เน้น)
สวัสดีครับคุณ (หยุดนิดหนึ่ง)แมว(เน้น)
สวัสดีครับคุณ(หยุดนิดหนึ่ง)หมา(เน้น)

หรือตอนที่แม่หมีอุ้มน้องหมีขึ้นแล้วพูดว่า น่ารักจัง น่ารักจัง ตรงนี้คนอ่านควรจะโอบกอดลูกทำท่าทางเหมือนในหนังสือ เพราะเมื่ออ่านมาถึงตรงนี้แล้วเด็กๆย่อมอยากจะเป็นอย่างน้องหมีเหมือนในหนังสือ

การหยดุเพื่อเว้นจังหวะ เป็นการเรียกร้องความสนใจ และกระตุ้นให้เด็ก อยากเติมคําว่า นกกระจอก แมว หมา
ซึ่งในการอ่านรอบแรกๆนั้นเด็กๆอาจจะยังไม่ทันสังเกต เมื่อเราอ่านแบบนี้หลายๆรอบ เด็กๆก็จะเริ่มจับทางได้ และเตรียมพูดเติมประโยคให้สมบูรณ์การได้พูดได้เล่าเรื่องไปพร้อมกับผู้ใหญ่เช่นน้ีเป็นการเล่นสนุกแบบหนึ่งของเด็กๆ

ขณที่อ่านจบประโยคแล้วอย่าเพิ่งรีบเปิดหน้าต่อไป ควรรอให้เด็กได้ใช้สายตาไล่เรียงดูภาพให้เต็มที่ ปล่อยให้เด็กๆได้ใช้ความคิด จินตนาการต่อภาพที่มองเห็นอยู่ตรงหน้าเพราะหนังสือภาพที่ดีนั้นมีพลังมากพอที่จะสื่อสารกับเด็ก และดึงดูด ความสนใจของเด็กๆได้ แต่สิ่งสําคัญก็คือ ต้องเลือกหนังสือให้เหมาะกับวัยและพัฒนาการของเด็ก

ครูชีวัน ใช้เรื่องน้องหมีสวัสดีครับกับน้องแตงโมลูกชายวัยขวบกว่า เมื่อครั้งเริ่มอ่านหนังสือให้ลูกฟังในครั้งแรกๆ อ่านเป็นประจําเกือบทุกวัน ก่่อนจะพาแตงโมเดินเล่นรอบบ้าน ชวนดูนก แมลงรอบๆบ้าน แต่ครูชีวันไม่ได้บอกว่าสอนน้องแตงโม ยกมือไหว้ สวัสดีเหล่าแมลงรอบบ้านหรือเปล่า !

“เป็นการทดลองใช้หนังสือเล่มแรกโดยให้ลูกชายนั่งตักสองแขนโอบตัวเขาไว้(ไม่ให้หนี) อ่านหนังสือให้ฟัง ยกมือเขาสวัสดีไปด้วย พอเวลาแตงโมเจอญาติผู้ใหญ่ เขาจะยกมือไหว้โดยเราไมต่้องบอก เขาอาจจะคิดว่ากําลังไหว้คุณแมวคุณนกกระจอกคุณแพะส่งนมอยูก่็ได้”